Khoa Hóa sinh - Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng là đơn vị
trực tiếp triển khai xét nghiệm Realtime PCR Adenovirus. Với đội ngũ nhân sự gồm
:02 Bác sĩ và 08 cử nhân xét nghiệm giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực sinh học
phân tử, cùng hệ thống máy xét nghiệm sinh học phân tử hiện đại. Từ tháng 10
đến tháng 12 năm 2022, khoa Hóa sinh đã thực hiện được hơn 350 xét nghiệm
Realtime PCR Adenovirus cho bệnh nhân với tỷ lệ dương tính trên 60%.
1.
Adenovirus là gì?
Adenovirus được
phát hiện lần đầu vào năm 1953 từ mạch hạch hạnh nhân trong cơ thể con người.
Virus này thuộc họ Adenoviridae, được chia thành 2 nhóm chính: nhóm gây bệnh ở
chim (Avi Adenovirus) và nhóm gây bệnh ở động vật có vú (Mastadenovirus). Trong
nhóm gây bệnh ở động vật có vú (gồm cả người), các chuyên gia đã phân lập được
47 loại virus Adeno.
Adeno là virus chứa ADN chuỗi kép, có kích thước đường kính
70 – 80nm, không có vỏ bọc. Virus có hình đa giác đều được tạo bởi 252 capsome.
Có 2 loại capsome chính là 240 capsome là hexon (nằm trên 20 mặt hình đa giác đều)
và 12 capsome là penton (nằm ở 12 đỉnh của đa giác đều).
2.
Khả năng gây bệnh
Virus Adeno có
khả năng gây bệnh ở nhiều cơ quan trong cơ thể con người như đường hô hấp, tiêu
hóa, mắt… Trong số nhóm virus gây bệnh, Adenovirus nhóm B có khả năng gây bệnh
nhiều, thường gặp nhất. Sau khi gây bệnh, virus có thể tồn tại nhiều năm tại
hạch hạnh nhân. Các bệnh lý do virus Adeno gây ra gồm:
2.1 Viêm đường hô hấp
- Viêm họng cấp: Đây là bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ với những triệu chứng như sốt, đau đầu, sưng họng, ho, chảy nước mũi. Tình trạng này kéo dài khoảng 7 – 14 ngày, có thể lây lan nhanh, trở thành dịch. Chẩn đoán trên triệu chứng thường khó phân biệt với những trường hợp nhiễm virus khác.
- Viêm họng kết mạc: Triệu chứng tương tự viêm họng cấp, nhưng thường kèm theo triệu chứng viêm kết mạc (kết mạc mắt đỏ, thường không đau, có chảy dịch trong). Bệnh thường lây lan nhanh tạo thành dịch, đặc biệt là vào mùa Hè. Người bệnh có thể bị lây qua đường hô hấp hay khi tiếp xúc với nguồn bệnh khi đi bơi.
- Viêm đường hô hấp cấp: Triệu chứng bệnh là đau và sưng họng, hạch cổ sưng đau, ho, sốt có thể trên 39°C. Bệnh diễn biến cấp tính, thường khỏi sau 3 – 4 ngày. Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao là trẻ em và người lớn.
- Viêm phổi: Biểu hiện bệnh thường xuất hiện đột ngột, sốt cao 39°C, ho, chảy nước mũi, những dấu hiệu tổn thương ở phổi. Các tổn thương này có khả năng lan rộng để lại di chứng, thậm chí gây tử vong.
2.2 Viêm kết mạc mắt
Viêm kết mạc (đau mắt đỏ) thường tạo thành dịch vào
mùa Hè. Nguyên nhân là do lây qua nước ở hồ bơi. Biểu hiện bệnh là kết mạc mắt
đỏ (một hay cả hai bên), có chảy dịch trong, dễ bội nhiễm vi khuẩn nếu không có
biện pháp can thiệp kịp thời.
2.3 Bệnh viêm dạ dày, ruột
Người bệnh có biểu hiện đi ngoài nhiều nước. Tình
trạng này kéo dài khoảng 7 ngày, kèm theo sốt, buồn nôn, nôn, những dấu hiệu
viêm đường hô hấp, viêm kết mạc. Virus gây bệnh ở đường tiêu hóa, được đào thải
trong phân. Đây cũng là nguồn lây chủ yếu trong cộng đồng.
2.4 Một số bệnh khác
Adeno còn
là nguyên nhân gây viêm bàng quang ở trẻ em, đặc biệt là bé trai. Virus có thể
nằm trong nước tiểu của người bệnh. Ở niệu đạo và tử cung cũng có thể xuất hiện
virus. Vì thế, đây được xem là bệnh lây qua đường tình dục.
Ngoài ra, một số trường hợp nhiễm virus không có
triệu chứng, được gọi là thể ẩn, vẫn có khả năng lây nhiễm trong cộng đồng. Một
số trường hợp sau khi điều trị khỏi bệnh, bệnh nhân chỉ có miễn dịch với virus
Adeno cùng chủng virus gây bệnh. Họ vẫn có khả năng nhiễm bệnh do những chủng
virus Adeno khác gây ra.
Adenovirus
rất dễ lây lan trong công đồng. Người bệnh có thể đối mặt với nhiều biến chứng
nguy hiểm. Vì thế, khi nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ nhiễm virus, người bệnh
cần thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe. Bạn nên đi khám bác sĩ càng sớm
càng tốt để có biện pháp can thiệp kịp thời, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng.
3.
Adenovirus lây qua đường nào?
Virus
Adeno thường có những phương thức lây truyền như:
- Tiếp xúc trực tiếp giữa người và người thông qua đường hô hấp.
- Lây nhiễm qua niêm mạc do bơi lội hay nguồn nước dùng có dịch tiết từ mắt, mũi, phân của người bệnh.
- Tiếp xúc gián tiếp với vật dụng của người bệnh nhiễm virus Adeno.
- Lây nhiễm qua nước bọt như những hạt khí thông qua đường hô hấp.
4 .
Phương pháp chẩn đoán
- Khám lâm sàng.
- Xét nghiệm Realtime PCR ,làm xét nghiệm máu, chụp X-quang tim phổi…
Trong đó, việc áp dụng kỹ thuật Realtime PCR chẩn đoán Adenovirus
để xét nghiệm những mẫu bệnh phẩm được lấy từ dịch hô hấp của người có nguy cơ
nhiễm bệnh đã giúp bác sĩ có thể chẩn đoán xác định bạn có nhiễm Adenovirus hay
không. Xét nghiệm PCR Adenovirus bằng kỹ thuật Realtime PCR với độ chính xác rất
cao lên tới 95 - 99 %.
Hiện nay số lượng bệnh nhân nhiễm Adenovirus đến Bệnh viện trẻ
em Hải Phòng khám và điều trị tăng cao .Để giúp phòng tránh những biến chứng
nguy hiểm từ bệnh viêm đường hô hấp cấp Adenovirus, bạn nên chủ động làm xét nghiệm chẩn đoán ngay khi có các dấu hiệu nghi ngờ.
KHOA HÓA
SINH