Xét nghiệm RSV chẩn đoán bệnh hợp bào hô hấp ở trẻ em

18-11-2021 16:00

Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng là bệnh viện chuyên khoa nhi hạng 1, tuyến cuối về nhi khoa thành phố Hải Phòng đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của trẻ em toàn thành phố và các tỉnh lân cận. Cán bộ viên chức bệnh viện bệnh viện đang phấn đấu xây dựng và phát triển bệnh viện thành trung tâm nhi khoa khu vực Duyên Hải Bắc Bộ. Hiện nay bệnh viện Trẻ em là bệnh viện vệ tinh của bệnh viện nhi Trung Ương. Bệnh viện đã và đang phát triển được nhiều kỹ thuật hiện đại, chuyên sâu về mọi lĩnh vực trong đó có lĩnh vực về xét nghiệm.

Khoa Vi sinh là một trong những khoa phòng thuộc khối cận lâm sàng của Bệnh viện. Khoa Vi sinh với đội ngũ cán bộ gồm: 01 Bác sỹ chuyên khoa I-chuyên ngành Vi sinh, 01 Bác Sỹ chuyên khoa I xét nghiệm, 03 cán bộ đại học xét nghiệm, 03 kỹ thuật viên cao đẳng, khoa đang từng bước xây dựng và phát triển các kỹ thuật xét nghiệm chuyên ngành vi sinh đáp ứng xứng tầm nhu cầu của bệnh viện. Trong đó có xét nghiệm test nhanh kháng nguyên virus hợp bào đường hô hấp RSV đang được làm với số lượng mẫu tăng cao do tình hình dịch bệnh.

Trẻ đến khám bệnh tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng từ trung tuần tháng 9 đến trung tuần tháng 10 năm 2021 với chuẩn đoán viêm đường hô hấp trên, viêm đường hô hấp dưới có tỷ lệ mắc virus RSV khoảng 70%, đặc biệt hay gặp ở bệnh nhân viêm đường hô hấp dưới ở trẻ dưới 6 tháng , trẻ sơ sinh. Khuyến cáo các bà mẹ có con nhỏ khi con có triệu chứng viêm đường hô hấp cho con đến khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa nhi để được chuẩn đoán và phòng ngừa những biến chứng nặng do virus RSV gây ra.

1. Bệnh hợp bào hô hấp nguy hiểm ở trẻ

Virus RSV hay còn được gọi là virus hợp bào hô hấp, gây viêm nhiễm đường hô hấp, viêm phổi cho trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi, có khả năng lây nhiễm cao. Các triệu chứng ban đầu của trẻ tương tự như cảm cúm bình thường, sau chuyển biến nặng và dần chuyển sang viêm phổi, viêm phế quản, làm suy giảm chức năng của các cơ quan hô hấp.

Đối với người lớn và trẻ em hơn 3 tuổi, các triệu chứng bệnh lý nhẹ hơn, giống như nhiễm cảm lạnh thông thường, rất dễ điều trị. Bệnh lý này thường xuất hiện vào mùa mưa, hoặc mùa lạnh, khi thời tiết thay đổi đột ngột, cơ thể trẻ không kịp thích nghi.

2. Bệnh phẩm xét nghiệm

a. Dịch tiết mũi

- Đặt bệnh nhân ngồi thoải mái, hơi ngửa cổ ra sau.

- Đưa tăm bông vào mũi theo một đường song song với vòm miệng.

- Giữ tại đó vài giây.

- Rút nhẹ nhàng xoáy tròn tăm bông trong quá trình rút ra.

- Sử dụng tăm bông khác để lấy mẫu mũi bên kia.

- Cho cả 2 tăm bông vào lọ đựng mẫu và đóng nắp.

b. Dịch tỵ hầu

- Đặt bệnh nhân ngồi thoải mái, hơi ngửa cổ ra sau.

- Dùng que tăm bông mềm đưa qua đường mũi, khi tay có cảm giác chạm nhẹ vào thành sau họng thì xoay tròn tăm bông theo hai chiều rồi rút ra.

- Sử dụng tăm bông khác để lấy mẫu mũi bên kia.

- Cho cả 2 tăm bông vào lọ đựng mẫu và đóng nắp.

c. Dịch rửa mũi hầu

- Bơm 2 ml nước muối sinh lý vào một bên mũi, đề nghị bệnh nhân không nuốt, thực hiện với 2 bên mũi

- Thu dịch rửa vào cốc nhựa.

- Chuyển ~2ml dịch rửa vào tuýp môi trường vận chuyển.

3. Quy trình làm test nhanh RSV

3.1. Xử lý bệnh phẩm

Tất cả các mẫu thử tăm bông không dùng môi trường vận chuyển được chiết xuất theo phương pháp sau:

- Giữ ống nhỏ giọt thẳng đứng, hút dung môi thử nghiệm trong lọ đến vạch “ Fill line” ( khoảng 200-250µl). Chuyển 200-250µl dung môi thử nghiệm vào tube xét nghiệm.

- Nhúng mẫu thử tăm bông của người bệnh vào trong tube xét nghiệm. Xoáy tăm bông ít nhất 5 lần vừa ấm đầu que xuống đáy và thành của tube.

- Vừa xoáy đầu tăm bông lên thành tube vừa rút ra khỏi tube. Loại bỏ tăm bông đã sử dụng theo hướng dẫn hủy các nguyên liệu gây nhiễm.

Mẫu thử lấy từ mũi/ vòm họng và các mẫu thử tăm bông trong mội trường vận chuyển bằng chiết xuất trực tiếp.

- Nhỏ 200-250µl mẫu chiết xuất và 200-250µl dung môi thử nghiệm vào tube xét nghiệm. Trộn đều.

- Sau đó thực hiện theo quy trình xét nghiệm (phản ứng với thanh xét nghiệm).

Phản ứng với thanh xét nghiệm

Lấy thanh xét nghiệm ra khỏi túi đựng trước khi sử dụng.

Đặt thanh xét nghiệm vào tube xét nghiệm với mũi tên in trên thanh xét nghiệm chỉ xuống dưới. Không cầm hoặc nhấc thanh xét nghiệm cho đến khi quá trình xét nghiệm đã hoàn thành và chờ đọc kết quả.

Đọc kết quả trong 15 phút. Không đọc kết quả sau 15 phút

3.2. Diễn giải kết quả

Kết quả âm tính: chỉ một vạch chứng xuất hiện

Kết quả dương tính: cả 2 vạch xuất hiện.

Kết quả không giá trị: vạch chứng không xuất hiện.

4. Cách phòng tránh nhiễm hợp bào hô hấp ở trẻ

Phòng tránh lây nhiễm virus hợp bào hô hấp là điều cấp thiết nên làm như sau:

- Khi mùa dịch RSV xuất hiện thì hạn chế đưa trẻ đến những nơi công cộng đông người.

- Khi bị các triệu chứng như ho, sốt cao, sổ mũi,... thì nên hạn chế tiếp xúc với trẻ sinh non đang được bệnh viện chăm sóc.

- Khi trẻ bị nhiễm virus thì tuyệt đối không hôn hoặc tiếp xúc ở cự ly quá gần.

- Trước và sau khi tiếp xúc với trẻ cần về sinh bằng xà phòng diệt khuẩn để giảm nguy cơ lây nhiễm.

- Tuyệt đối không được hút thuốc lá gần trẻ, khói thuốc là nguyên nhân chính làm tăng khả năng mắc các bệnh nhiễm trùng cho trẻ.